1. Mở đầu
Sinh thời, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác đã khẳng định dù học thuyết của các ông là một học thuyết mang tính cách mạng và sáng tạo so với các học thuyết đương thời và cả những học thuyết trước đó, nhưng những nhà kinh điển cũng luôn khẳng định học thuyết của mình là một học thuyết mở chứ không phải một học thuyết đóng kín. Các ông chỉ rõ: “Lý luận của chúng tôi là lý luận của sự phát triển, chứ không phải là một giáo điều mà người ta phải học thuộc lòng và lắp lại một cách máy móc” [9, tr.796]. V.I.Lênin, người kế thừa xuất sắc chủ nghĩa Mác giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX và đã hiện thực hóa những lý luận của C. Mác, Ph.Ăngghen cũng không ít lần nhắc nhở những người đồng chí của mình rằng: “Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho môn khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống. Chúng tôi nghĩ rằng những người xã hội chủ nghĩa ở Nga đặc biệt cần phải tự mình phát triển hơn nữa lý luận của Mác, vì lý luận này chỉ đề ra những nguyên lý chỉ đạo chung, còn việc áp dụng nguyên lý ấy thì xét riêng từng nơi, ở Anh không giống ở Pháp, ở Pháp không giống ở Đức, ở Đức không giống ở Nga” [7, tr.232]. Vì vậy, việc bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong giai đoạn hiện nay và sau này vẫn là một công việc thường xuyên, liên tục không bao giờ ngừng nghỉ. Hơn thế nữa, việc nghiên cứu, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh luôn có ý nghĩa quan trọng và rất cần thiết trong việc bảo vệ, pháttriển chủ ngĩa Mác – Lênin trong giai đoạn hiện nay. Ý nghĩa, tầm quan trọng này được khẳng định là bởi các nội dung sau:
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam
Trước hết, thành công của cách mạng Việt Nam đã minh chứng,Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh và dân tộc Việt Nam lựa chọn đi theo con đường cách mạng vô sản của chủ nghĩa Mác – Lênin làcon đường cách mạng duy nhất đúng và Tư tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng, pháttriển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam, là sự kết tinh các giá trị văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa thời đại để giải quyết nhiệm vụ mà cách mạng Việt Nam đặt ra – đó là giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Một trong những đặc trưng cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh chính là ở tính đổi mới, sáng tạo. Điều đó xuất phát từ những nhân tố chủ quan thuộc về phẩm chất cá nhân của Hồ Chí Minh. Người luôn học tập và hoạt động trong thực tiễn các phong trào cách mạng để kế thừa và tiếp thu vốn tri thức phong phú của dân tộc và những tinh hoa văn hóa của nhân loại, bằng tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo với tinh thần không ngừng đổi mới, Người trực tiếp kế thừa chủ nghĩa Mác – Lênin để tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc, tìm ra phương thức làm hay nhất, cách làm hiệu quả nhất để đạt mục tiêu cách mạng.
Trước khi sang trời Tây đi tìm con đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốcđã được học tập và mời tham gia nhiều phong trào và các hệ tư tưởng khác nhau của các bậc tiền bối hướng đến tìm con đường giải phóng dân tộc. Lúc đó, dù chưa biết sẽ làm như thế nào nhưng Người cũng đã có cách đánh giá của riêng mình về con đường cứu nước của các vị tiền bối, để lựa chọn cho mình một đường đi đổi mới và sáng tạo: sang phương Tây xem họ làm thế nào để về cứu giúp đồng bào mình. Trên hành trình ấy, Người đã đi qua ba đại dương, bốn châu lục, tiếp xúc với nhiều nền văn mình và các dân tộc trên thế giới, đọc và luận giải nhiều học thuyết lớn trên thế giới. Trên cơ sở đó, Người khẳng định, cách mạng Việt Nam muốn thắng lợi “Trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy. Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam” [10, tr. 289]. Chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất mà Đảng Cộng sản Việt Nam “lấy làm cốt” đó chính là chủ nghĩa Mác-Lênin.
Kể từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động” [16]. Nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam chính là chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kế thừa C.Mác, V.I.Lênin đã từng chỉ rõ: “không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng”, “chỉ đảng nào có được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong” [8, tr.30,32]. Như vậy, muốn bảo vệ vai trò nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thì việc nghiên cứu và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh góp phần quan trọng, quyết định cho sự nghiệp bảo vệ này.
Hai là, Hồ Chí Minh khẳng định: “phải học tập tinh thần của chủ nghĩa Mác – Lênin, học tập lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác – Lênin để áp dụng lập trường, quan điểm và phương pháp ấy mà giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng của chúng ta” [12, tr.95]; Học tập chủ nghĩa Mác-Lênin là phải không ngừng đổi mới và sáng tạo, phải gắn liền lý luận với thực tiễn.Hồ Chí Minhkhẳng định; thống nhất giữa lýluận và thực tiễn là nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác-Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không liên hệ với thực tiễn thành lý luận suông. Trong thực tiễn sinh động ấy, chúng ta phải cụ thể hoá chủ nghĩa Mác-Lênin cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của đất nước mình. Nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong tư tưởng Hồ Chí Minh được thể hiện rõ nhất trong quá trình Người đi tìm đường cứu nước, trong quá trình tìm tòi, sáng tạo phương pháp xây dựng CNXH trong điều kiện cụ thể của Việt Nam. Người viết: “Chúng ta phải dùng những phương pháp gì, hình thức gì, đi theo tốc độ nào để tiên lên chủ nghĩa xã hội? Muốn bớt đỡ mò mẫm, muốn bớt đỡ phạm sai lầm thì chúng ta phải học tập kinh nghiệm của các nước anh em và áp dụng những kinh nghiệm ấy một cách sáng tạo. Chúng ta phải nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác-Lênin mà tổng kết kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta. Có như thế, chúng ta mới dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, định ra những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp. Như thế là phải học tập lý luận” [12, tr.92]. Theo Hồ Chí Minh, học tập chủ nghĩa Mác-Lênin là để áp dụng vào thực tiễn đất nước, nắm vững chủ nghĩa Mác-Lênin cốt là nắm cho được tinh thần, tư tưởng, quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin chứ không phải trói buộc vào từng câu chữ trong học thuyết đó. Người là học trò xuất sắc của C. Mác và Ph. Ăngghen trong quá trình thực hành phép biện chứng, thực hành những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác, đặc biệt là nguyên tắc về sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn, Theo Người, “Thực hành sinh ra hiểu biết; hiểu biết tiến lên lý luận; lý luận lãnh đạo thực hành” [11, tr.665]. Đó chính là nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thựctiễn trong tư tưởng Hồ Chí Minh.
Ba là, bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong giai đoạn hiện nay phải gắn chặt với việc nghiên cứu, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Chủ nghĩa Mác-Lênin từ khi ra đời đến nay, luôn luôn bị các thế lực thù địch chống phá bằng mọi cách. Thời điểm những năm cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990 khi sự khủng hoảng về mô hình CNXH ở các nước Xô viết đã lên đến đỉnh điểm dẫn tới sự sụp đổ của Liên Xô và các nước Đông Âu đã tạo nên một cơn địa chấn trên toàn cầu, các thế lực thù địch đã thể hiện rõ sự “hả hê” khi nhìn thấy thành quả của sự chống phá kéo dài hàng trăm năm đã trở thành hiện thực và họ hy vọng chủ nghĩa Mác sớm sụp đổ. Trước tình hình thế giới đó, nhiều nước, nhiều người, thậm chí có cả những người cộng sản hoài nghi, thậm chí dao động về con đường đi lên CNXH; những kẻ cơ hội, phản động cho rằng, chủ nghĩa Mác – Lênin chỉ đúng trong thế kỷ XIX, cùng lắm là đầu thế kỷ XX và chỉ đúng ở phương Tây chứ không đúng ở phương Đông….
Đối diện khó khăn, thử thách của tình hình thế giới, chúng ta nghiên cứu trong tư tưởng Hồ Chí Minh thấy rõ chỉ dẫn của Người: “Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và Nhân dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản” [13, tr.563], nhưng từ những năm 20 của thế kỷ XX, Người đã phân tích chủ nghĩa Mác ra đời ở phương Tây mà phương Tây chưa phải là toàn thể nhân loại vì vậy chúng ta cần phải bổ sung và làm giàu vào kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác những đặc điểm Á Đông. Và Người đã hoàn thành xuất sắc việc kế thừa, vận dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác – Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam và làm sống động chủ nghĩa này bằng thực tiễn Việt Nam nói riêng và các nước phương Đông nói chung.
Vì vậy, hiện nay, để bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin thì vấn đề quan trọng hàng đầu, quyết định là nghiên cứu và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam XHCN.
3. Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam của Đảng Cộng sản Việt Nam
Thành công của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và những kết quả bước đầu của sự nghiệp xây dựng CNXH ở Việt Nam đã khẳng định việc lựa chọn đi theo con đường của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhân dân Việt Nam là hoàn toàn đúng đắn. Đó cũng chính là quá trình hiện thực hoá khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời “Xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” [14, tr.131], đó thực sự là một hành trình lâu dài, bền bỉ, với nhiều khó khăn, chông gai và thách thức, thực tiễn đã chứng minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân Việt Nam đã tiến những bước dài, ghi thêm những trang lịch sử hào hùng vào trang Vàng lịch sử dân tộc như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay…” [15].
Thành tựu to lớn đạt được là cả quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam với nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam là chủ nghĩa Mác -Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ Đại hội lần thứ II của Đảng (2/1951) đã khẳng định: “Đường lối chính trị, nền nếp làm việc và đạo đức cách mạng của Đảng ta hiện nay là đường lối, tác phong và đạo đức Hồ Chủ tịch, là đường lối chính trị, tác phong và đạo đức cách mạng của Mác, Ăngghen, Lênin ở Việt Nam. Toàn Đảng hãy ra sức học tập đường lối chính trị, tác phong và đạo đức của Hồ Chủ tịch; sự học tập ấy là điều kiện tiên quyết làm cho Đảng mạnh, và làm cho cách mạng mau đến thắng lợi hoàn toàn” [2, tr.19].Toàn Đảng, toàn dân học tập tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh và đây là điều kiện tiên quyết bảo đảm cho thắng lợi của cách mạng.Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, do đồng chí Lê Duẩn đọc tại lễ truy điệu Người, khẳng định: “Hồ Chủ tịch là người Việt Nam đầu tiên đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh nước ta, vạch đường chỉ lối cho cách mạng Việt Nam từng bước tiến lên, từ thắng lợi này đến thắng lợi khác… Người là linh hồn, là ngọn cờ chói lọi, lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đoàn kết một lòng, chiến đấu anh dũng, viết nên những trang sử vẻ vang nhất của Tổ quốc ta” [1, tr.83-85].Đại hội lần thứ IX của Đảng đã đưa ra khái niệm:”Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Đó là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người: về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội… Tư tưởng Hồ Chí Minh soi dưỡng cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta” [4, tr.83,84]. Đây là một định hướng cơ bản cho các nhà nghiên cứu những nội dung cơ bản và ý nghĩa giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam, đặc biệt Đại hội còn nhấn mạnh thêm: tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là sự vận dụng sáng tạo mà còn là sự phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Đại hội XII của Đảng đã khẳng định: “Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng với chủ nghĩa Mác – Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam, là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta” [5, tr.7-8]. Đảng khẳng định chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là một thể thống nhất, không thể tách rời, sự gắn kết đó đã đem lại những thắng lợi to lớn cho cách mạng Việt Nam trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và ngày nay là trong sự nghiệp xây dựng CNXH ở Việt Nam. Đó thực sự là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và Nhân dân ta. Đại hội XIIIcủa Đảng khẳng định: Kiên định và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng.Tư tưởng Hồ Chí Minh là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa yêu nước, truyền thống văn hóa, nhân nghĩa và thực tiễn cách mạng Việt Nam với tình hoa văn hóa nhân loại, được nâng lên tầm cao mới dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Như vậy, Đảng ta luôn luôn nhận thức đúng đắn và đánh giá nhất quán về ý nghĩa, giá trị to lớn của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam; Hồ Chí Minh là nhà tư tưởng lỗi lạc, nhà lý luận kiệt xuất, đường lối, cương lĩnh, tư tưởng, đạo đức, phương pháp cách mạng của Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo đường lối, đạo đức, phương pháp cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam; là nhân tố tiên quyết của thắng lợi cách mạng Việt Nam.
4. Tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác – Lênin ở Việt Nam
Là một phần quan trọng của một học thuyết cách mạng và khoa học, tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành trên nền tảng thế giới quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, thuộc hệ tư tưởng Mác – Lênin. Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, phù hợp với lịch sử và văn hóa Việt, con người Việt Nam, giải đáp những yêu cầu lý luận và thực tiễn của cách mạng Việt Nam. Nói cách khác, tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác – Lênin ở Việt Nam; có nắm được chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mới hiểu được đường lối của cách mạng Việt Nam. Cách mạng nước ta có được thắng lợi to lớn như ngày nay trước hết là nhờ có chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Vì vậy, việc bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, chính là và quan trọng nhất là phải đẩy mạnh việc nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngày 18/2/1995, của Bộ Chính trị (khóa VII) đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW về một số định hướng lớn trong công tác tư tưởng hiện nay trong đó đã chỉ rõ: “Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là học thuyết cách mạng và khoa học, là vũ khí tinh thần của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và cả dân tộc ta… Việc Đại hội VII khẳng định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng và kim chỉ nam cho hành động là một bước phát triển hết sức quan trọng trong nhận thức và tư duy lý luận của Đảng ta… Tư tưởng của Người đã và đang soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, trở thành những giá trị bền vững của dân tộc Việt Nam và lan toả ra thế giới.
Khi các thế lực thù địch ra sức tấn công nền tảng tư tưởng của Đảng nhằm đẩy chúng ta đi chệch hướng thì đấu tranh để bảo vệ, phát triển và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh càng là vấn đề quan trọng, trở thành nhiệm vụ hàng đầu trong công tác chính trị, tư tưởng và lý luận của toàn Đảng, toàn dân ta” [3, tr.219 -220].
Việc nghiên cứu, học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đi đôi với việc đấu tranhphản bác các quan điểm sai trái, lệch lạc, chống phá của các thế lực thù địch là nhiệm vụ quan trọng, tiên quyết của những người cộng sản, có tác dụng sống còn, tồn vinh của chế độ. Kiên định đi theo con đường của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chính là kiên định mục tiêu, nâng cao nhận thức – tư tưởng, cải tiến phương pháp và phong cách công tác của chúng ta, góp phần đưa công cuộc đổi mới đi tớinhững thắng lợi ngày càng to lớn hơn nữa.”Trong quá trình đổi mới phải kiện trì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” [4, tr.81]. Thế giới hiện nay đã thay đổi rất nhiều, song cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và CNXH vẫn đang diễn ra gay gắt. Đổi mới, mở cửa, hội nhập, hợp tác liên quốc gia, liên khu vực,… là một xu thế tất yếu, trong đó các đối tác vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với nhau một cách gay gắt. Các thế lực phản động, thù địch không từ bỏ âm mưu “diễn biến hòa bình” nhằm xóa bỏ CNXH đối với nước ta thông qua kinh tế thị trường và trao đổi, giao lưu văn hóa toàn cầu. Trong điều kiện đó, chúng ta vẫn phải hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế mà vẫn giữ vững được độc lập, chủ quyền dân tộc, không đi chệch mục tiêu, bản chất của CNXH.Để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, chúng ta phải tạo ra được những năng lực nội sinh làm nền tảng bền vững cho sự phát triển của đất nước. Năng lực nội sinh quan trọng là học tập và làm theo những nội dung giá trị trong tư tưởng Hồ Chí Minh: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” [14, tr.131], “Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội” [12, tr.401]. Và, nghiên cứu, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh trước hết là nhằm quán triệt quan điểm cơ bản này.
Hồ Chí Minh là tấmgương sáng ngời về tinh thần độc lập, tự chủ, đổi mới và sáng tạo; xuất phát từ thực tế, hết sức tránh lặp lại những lối cũ, đường mòn, không ngừng đổi mới và sáng tạo. Nếu C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin đã đưa ra những đặc trưng bản chất của CNXH mà đặc trưng cơ bản nhất là xóa bỏ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, giải phóng cho con người khỏi tình trạng bị bóc lột về kinh tế áp bức về chính trị, nô dịch về tinh thần; tạo điều kiện cho con người có thể tận lực phát triển mọi khả năng sẵn có của mình.Hồ Chí Minh có những sáng tạo về xây dựng CNXH trong thời kỳ quá độ ở một nước nông nghiệp lạc hậu, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Hồ Chí Minh luôn luôn nhấn mạnh: Việt Nam tiến hành xây dựng CNXH trong những điều kiện đặc biệt không giống với Liên Xô, Trung Quốc và các nước xã hội chủ nghĩa anh em khác, vì vậy phải nêu cao tình thân độc lập, tự chủ, sáng tạo, phải học tập kinh ngiệm các nước anh em, nhưng không được sao chép, rập khuôn, “bởi ta có đặc điểm riêng của ta” [12, tr.97].Hồ Chí Minh cũng nêu ra nhận thức của mình về chủ nghĩa xã hội, giản dị, dễ hiểu, nhưng đã nêu bật được những bản chất cốt lõi: – Chủ nghĩa xã hội là làm sao cho dân giàu, nước mạnh, ai cũng có công ăn việc làm, được ấm no, sống một đòi hạnh phúc;
– Chủ nghĩa xã hội là lấy nhà máy, xe lửa, ngân hàng… là của chung, chế độ người bóc lột người sẽ dần dần được xóa bỏ, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít, không làm không hưởng…
– Chủ nghĩa xã hội gắn liền với sự phát triển cao của khoa học kỹ thuật và văn hóa của nhân dân, do nhân dân tự xây dựng lấy dưới sự lãnh đạo của Đảng..
– Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội do nhân dân làm chủ, địa vị cao nhất là dân, cán bộ chỉ là công bộc của dân.
Theo V.I.Lênin, Đảng Cộng sản là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra luận điểm: Đảng Cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước. Đó là sáng tạo độc đáo của Hồ Chí Minh, một đóng góp quý báu vào lý luận xây dựng Đảng của giai cấp công nhân ở nhiều nước thuộc địa và phụ thuộc.Hồ Chí Minh cũng cho rằng, Đảng Cộng sản Việt Nam phải vừa là người “lãnh đạo”, vừa là người “đầy tớ” trung thành của nhân dân. Đây là một luận điểm hoàn toàn mới trong lý luận về xây dựng Đảng trong điều kiện cầm quyền. Hồ Chí Minh còn có hàng loạt các quan điểm sáng tạo khác trên nền tảng của chủ nghĩa Mác-Lênin như xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, lực lượng vô địch cho cách mạng, xây dựng văn hoá, đạo đức xã hội chủ nghĩa,…
5. Kết luận
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa việc kế thừa thẳng và trực tiếp chủ nghĩa Mác-Lênin, hệ tư tưởng cách mạng, tiên tiến nhất của thời đại với truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam ngàn năm văn hiến và những giá trị tinh hoa của nhân loại, làm phong phú thêm từ hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc Việt Nam và từ chính sự mẫn tuệ trong phẩm chất chính trị của Người. Hành trình đó cũng là hành trình xác lập vai trò nền tảng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành nền tảng tư tưởng của Đảng và dân tộc Việt Nam.
PGS.TS. Hoàng Anh
